Η ΠΛΗΡΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗ ΓΛΥΠΤΩΝ ΤΟΥ EDGAR DEGAS. 27 Νοεμβρίου 2009 - 14 Αυγούστου 2010

Το Μουσείο Ηρακλειδών φιλοξένησε από τις 27 Νοεμβρίου 2009 έως τις 14 Αυγούστου 2010 την έκθεση με τίτλο Η Πλήρης Συλλογή Γλυπτών του Edgar Degas. Η έκθεση παρουσίασε και τα εβδομήντα τέσσερα μπρούντζινα γλυπτά του Edgar Degas με πρωταγωνίστρια τη «Μικρή Δεκατετράχρονη Χορεύτρια». Η συλλογή αυτών των γλυπτών ανήκει στο M.T. Abraham Center for the Visual Arts το οποίο την δάνεισε ευγενώς στο Μουσείο Ηρακλειδών για τους σκοπούς της έκθεσης.

Όλα τα γλυπτά είναι χυτευμένα από πρόσφατα ανακαλυμμένα γύψινα ομοιώματα, τα οποία είχαν γίνει από τα αρχικά κέρινα προπλάσματα του Degas κατά τη διάρκεια της ζωής του και με τη συγκατάθεσή του. Αυτό είναι αξιοσημείωτο δεδομένου ότι όλα τα άλλα μπρούντζινα γλυπτά που βλέπει κάποιος σήμερα σε μουσεία και αλλού, χυτεύτηκαν σε μπρούντζο από τα πρότυπα που έγιναν μετά τον θάνατο του καλλιτέχνη. Επομένως, τα μπρούντζινα γλυπτά στην έκθεση αυτή μπορούν να θεωρηθούν ως οι αρχικές εκδοχές και όλα τα άλλα ως δεύτερες εκδοχές αυτών των γλυπτών. Έτσι, για πρώτη φορά θα είναι δυνατόν για τους ειδήμονες, τους μελετητές και το ευρύ κοινό να συγκρίνουν τα μπρούντζινα γλυπτά του καλλιτέχνη στις προ και μετά καταστάσεις τους, γεγονός σχεδόν απαράμιλλο στην ιστορία της τέχνης. Παράλληλα, η έκθεση φιλοξενεί το σχέδιο του Edgar Degas: «Άλογα και Αναβάτες», 1872, μολύβι σε χαρτί, από τη συλλογή The George Economou Collection, Athens.

Στο πλαίσιο της έκθεσης, το Μουσείο εξέδωσε συλλεκτικό κατάλογο σε τρεις γλώσσες. Το συναρπαστικό δοκίμιο σε αυτό τον κατάλογο από τον Walter Maibaum εκθέτει λεπτομερώς την ιστορία αυτής της ανακάλυψης και τις διαφορές ανάμεσα στις μπρούντζινες εκδοχές γλυπτών. Το αποκαλυπτικό δοκίμιο του Dr.Gregory Hedberg εστιάζει στο πιο σημαντικό γλυπτό του Degas, τη «Μικρή Δεκατετράχρονη Χορεύτρια», ενώ το δοκίμιο της Dr. June Hargrove σχολιάζει τη σχέση ανάμεσα στα δισδιάστατα και τρισδιάστατα έργα του Edgar Degas, έτσι ώστε να μπορούν να γίνουν κατάλληλες συγκρίσεις. 

Το Μουσείο έχει επιλεγεί ως ο διοργανωτής αυτής της έκθεσης, η οποία θα περιοδεύσει ανά τον κόσμο με την πόλη της Αθήνας να αποτελεί τον πρώτο της σταθμό, συγκεντρώνοντας το παγκόσμιο ενδιαφέρον, δεδομένου ότι είναι η πρώτη φορά που εκτίθενται όλα τα γλυπτά του Degas στην Ελλάδα, αλλά και η πρώτη φορά που εκτίθενται όλα μαζί αυτά τα εβδομήντα τέσσερα αξιοθαύμαστα μπρούντζινα γλυπτά. Επόμενος σταθμός της έκθεσης είναι η Εθνική Πινακοθήκη της Σόφιας (Σεπτέμβριος 2010).

«Αυτή η έκθεση έχει πολλές πρωτιές», αναφέρουν ο Παύλος και η Άννα-Μπελίντα Φυρού, οι ιδρυτές του Μουσείου Ηρακλειδών. «Είναι η πρώτη φορά που εκτίθενται τα γλυπτά του Degas στην Ελλάδα, η πρώτη φορά που εκτίθενται όλα μαζί αυτά τα εβδομήντα τέσσερα αξιοθαύμαστα μπρούντζινα γλυπτά και τέλος, είναι η πρώτη φορά που επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να ταξιδέψουν πίσω στο χρόνο. Ας εξηγήσουμε αυτή την τελευταία παρατήρηση. Έχουμε όλοι ακούσει για επιστήμονες που χρησιμοποιούν υπερσύγχρονο εξοπλισμό προκειμένου να ανακαλύψουν έναν πίνακα ενός διάσημου καλλιτέχνη, του Da Vinci για παράδειγμα, κρυμμένο κάτω από ένα από τα μεταγενέστερα έργα του. Δεν ήταν ασυνήθιστο για έναν ζωγράφο να ανακυκλώσει έναν καμβά, ζωγραφίζοντας μερικές φορές το ίδιο θέμα, αλλά με διαφορετικό τρόπο. Αλίμονο, κανείς δεν μπορεί να έχει πρόσβαση στο προηγούμενο έργο χωρίς να καταστρέψει τη μεταγενέστερη, γνωστή εκδοχή. Με άλλα λόγια, κάποιος μπορεί να ταξιδέψει πίσω στο χρόνο, αλλά χωρίς τη δυνατότητα να επιστρέψει στο παρόν. Το Μουσείο Hρακλειδών είναι πολύ περήφανο που έχει επιλεγεί ως ο διοργανωτής της περιοδεύουσας έκθεσης αυτών των εξαιρετικών μπρούντζινων γλυπτών. Ο σκοπός μας είναι να καταστήσουμε διαθέσιμα τα έργα αυτού του αληθινά πρώτου σύγχρονου γλύπτη σε ένα ευρύτερο κοινό. Εκ μέρους του προσωπικού και όλων των επισκεπτών μας, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε το M.T. Abraham Center for the Visual Arts που μας δάνεισε τη συλλογή αυτών των υπέροχων μπρούντζινων γλυπτών του Edgar Degas. Θα θέλαμε επίσης να ευχαριστήσουμε τον κ. Maibaum και τη σύζυγό του κα Carol Conn από το The Degas Sculpture Project Ltd που μας έδωσαν την ευκαιρία να αποτίνουμε φόρο τιμής σε έναν άνδρα για τον οποίο ο Pierre-Auguste Renoir είπε, συγκρίνοντάς τον με τον σύγχρονό του Auguste Rodin, ότι ο Degas “είναι ο μεγαλύτερος γλύπτης εν ζωή».

Στο πλαίσιο της έκθεσης, πραγματοποιήθηκε σειρά εκδηλώσεων, στο αμφιθέατρο του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών: Στις 11 Ιανουαρίου, συναυλία με θέμα την εποχή του ιμπρεσιονισμού, σε συνεργασία με την Όπερα Δωματίου Αθηνών. Στις 8 Φεβρουαρίου, ομιλία της γλύπτριας Άννας Μοσχονά-Καλαμάρα, προέδρου του εικαστικού επιμελητηρίου, με θέμα το έργο του Edgar Degas. Και στις 8 Μαρτίου, ομιλία της ιστορικού τέχνης Ειρήνης Οράτη, επιμελήτριας της συλλογής Alpha Bank, με θέμα τη «Γυναίκα στην Τέχνη».

Ο Edgar Degas (19 Ιουλίου 1834-27 Σεπτεμβρίου 1917), με το πλήρες όνομα Hilaire-Germain-Edgar De Gas, ήταν Γάλλος καλλιτέχνης, διάσημος για το έργο του στη ζωγραφική, γλυπτική, χαρακτική και σχέδιο. Θεωρείται ως ένας από τους ιδρυτές του Ιμπρεσιονισμού, αν και απέρριψε τον όρο και προτιμούσε να αποκαλείται ρεαλιστής. Δεν τον ενδιέφερε να εργάζεται στην ύπαιθρο, αλλά στο στούντιό του, με μοντέλα ή πιο συχνά από μνήμης. Νωρίς στην σταδιοδρομία του, φιλοδοξούσε να γίνει ιστορικός ζωγράφος, κλίση για την οποία ήταν καλά προετοιμασμένος από την αυστηρή, ακαδημαϊκή του κατάρτιση και τη στενή μελέτη της κλασσικής τέχνης. Λίγο μετά τα τριάντα του, άλλαξε πορεία και εφαρμόζοντας τις παραδοσιακές μεθόδους του ιστορικού ζωγράφου σε σύγχρονα θέματα, έγινε ένας κλασικός ζωγράφος της σύγχρονης ζωής. Έξοχος στο σχέδιο, έχει ταυτιστεί με το θέμα του χορού και περίπου τα μισά από τα έργα του απεικονίζουν χορεύτριες. Αυτά επιδεικνύουν την άρτια γνώση του στην απεικόνιση της κίνησης, όπως και τα άλογα αγώνων και τα γυναικεία γυμνά. Τα πορτρέτα του συγκαταλέγονται ανάμεσα στα καλύτερα στην ιστορία της τέχνης.