VICTOR VASARELY-ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΜΑΤΙ. 11 Νοεμβρίου 2005 - 10 Σεπτεμβρίου 2006

VICTOR VASARELY-ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΜΑΤΙ

Μετά την επιτυχία που σημείωσε η έκθεση «Beyond Infinity-The Art of M.C. Escher», το Μουσείο Ηρακλειδών προχώρησε στην παρουσίαση του Γάλλου καλλιτέχνη, ουγγρικής καταγωγής, Victor Vasarely (1906-1997), ο οποίος είναι διεθνώς αναγνωρισμένος ως ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες του 20ού αιώνα.

Ο Victor Vasarely θεωρείται ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης του κινήματος της Op Art, μιας ενδιαφέρουσας μορφής αφηρημένης, γεωμετρικής τέχνης, που προκαλεί στο μάτι του θεατή φαινόμενα οπτικής απάτης. Οι καινοτομίες του στο χρώμα και την οπτική ψευδαίσθηση έχουν επηρεάσει πολλούς σύγχρονους καλλιτέχνες. To «Απόλυτο Μάτι» αναφέρεται στην ικανότητα του Vasarely να βλέπει τον κόσμο μέσα από ένα πρίσμα, μεταφράζοντας τα σχήματα και τις μορφές σε μια σειρά από βασικά εικαστικά στοιχεία, τα οποία συνελάμβανε και στη συνέχεια χρησιμοποιούσε, για να μεταφέρει τα μηνύματά του με τη βοήθεια των εκπληκτικών του εικόνων. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, κι εμείς βλέπουμε στα έργα του, αυτά τα καθολικά στοιχεία με τα οποία εύκολα μπορούμε να ταυτιστούμε.

Η έκθεση, η οποία διεξήχθη επ’ ευκαιρία του εορτασμού των εκατό χρόνων από τη γέννησή του, έφερε τον τίτλο «Victor Vasarely-Το Απόλυτο Μάτι», και χωρίστηκε σε 3 φάσεις. Εκπληρώνοντας το όραμα του Victor Vasarely ο οποίος, κατά τη δεκαετία του 1950 προέβλεψε την ενεργό συμμετοχή του θεατή και την ελεύθερη πρόσβαση στην τέχνη, προσκαλέσαμε το φιλότεχνο κοινό να έρθει και να απολαύσει την τέχνη του (με ελεύθερη είσοδο στη Φάση ΙΙΙ).

Φάση Ι: 11/11/2005-12/3/2006
Η Φάση αυτή επικεντρώνεται κυρίως στα έργα μεταξοτυπίας του Vasarely. Ο καλλιτέχνης πίστευε σε αυτό που ο ίδιος αποκαλούσε «κοινωνική τέχνη», καθώς δεν ήθελε αυτή να αποτελεί προνόμιο μόνο για την ελίτ. Στα γραπτά του δήλωνε συχνά την πίστη του στη διάδοση της τέχνης και στην αξία των πολλαπλών.

Φάση ΙΙ: 16/3/2006-18/6/2006
Η Φάση αυτή χρησιμοποιεί τα πολυμέσα προκειμένου να παρουσιάσει την εργασία του καλλιτέχνη, ακολουθώντας για μια ακόμη φορά τις πεποιθήσεις του, όπως αυτές παρουσιάζονται στα γραπτά του. Καταλαβαίνοντας τη δύναμη της κινούμενης εικόνας, δήλωσε το 1967: «Η ταινία του καλλιτέχνη θα γίνει η διαδόσιμη, βέλτιστη και αισιόδοξη εργασία, ένας γνήσιος, κοινός θησαυρός». Στη Φάση αυτή, ο επισκέπτης του μουσείου, ενώ απολαμβάνει τα έργα του Vasarely, αποκτά εμπειρία της τέχνης μέσω πρακτικής εξάσκησης και καλείται να συμμετάσχει στη δημιουργία εικόνων Op Art (Οπτικοκινητική Τέχνη) με τη βοήθεια ενός υπολογιστή. Ο Vasarely προέβλεψε την εμφάνιση αυτής της τεχνολογίας και λυπόταν που είχε γεννηθεί έναν αιώνα νωρίτερα.

Φάση ΙΙΙ: 22/6/2006-10/9/2006
Για τη Φάση ΙΙΙ, το Μουσείο Ηρακλειδών ανέθεσε στο Τμήμα Μαθηματικών του Πανεπιστημίου του Leiden στην Ολλανδία, τη δημιουργία ενός λογισμικού προγράμματος, το οποίο θα επιτρέπει στους επισκέπτες, με την επιλογή συγκεκριμένων παραμέτρων (χρώμα, σχήμα και λέξεις), να παράγουν εικόνες κατά τα πρότυπα των έργων του Vasarely, όπως ο ίδιος ο καλλιτέχνης είχε προβλέψει στους Προγραμματισμούς του: Μετά το 1953, ο Victor Vasarely άρχισε να σκέπτεται τη δυνατότητα δημιουργίας μιας πλαστικής γλώσσας, που θα μπορούσε να εισαχθεί σε ένα ηλεκτρονικό υπολογιστή. Οραματιζόταν έτσι τη δημιουργία μιας μηχανής, η οποία θα μπορούσε να παράγει χιλιάδες χρωματικούς συνδυασμούς, θα ελεγχόταν ηλεκτρονικά και θα ολοκληρωνόταν από ένα σύστημα ρεοστατών. Ο ίδιος ο καλλιτέχνης έλεγε: «Βάσει των προγραμματισμών μου, θα είμαστε σε θέση να επαναδημιουργήσουμε όλα τα έργα μου, αλλά και τα αναρίθμητα που θα προτείνει η μηχανή. Έτσι, θα υπερνικηθεί ο περιορισμός, ο οποίος είναι αποτέλεσμα της εμπειρίας που αποκτά ο καλλιτέχνης στο στούντιο».

Για την πραγματοποίηση της έκθεσης, το Μουσείο Ηρακλειδών συνεργάστηκε στενά με την κυρία Michèle Vasarely, νύφη του καλλιτέχνη. Αξίζει να σημειωθεί ότι παρουσιάστηκανι και κείμενα του ίδιου του καλλιτέχνη, δίνοντας τη δυνατότητα στον επισκέπτη να κατανοήσει τις πεποιθήσεις και τα πιστεύω του Vasarely ως ανθρώπου και φιλοσόφου.

Κατά τη διάρκεια της έκθεσης οι επισκέπτες είχαν τη δυνατότητα να προμηθευτούν από το Πωλητήριο του Μουσείου, τον πλήρη κατάλογο της έκθεσης, μία τρίγλωσση (Ελληνική-Αγγλική-Γαλλική) έκδοση σε τρεις τόμους, ένα για κάθε φάση.

Victor Vasarely (1906-1997)
Ο καλλιτέχνης γεννήθηκε το 1906 στην πόλη Pecs της Ουγγαρίας.  Το 1925 ξεκίνησε τις σπουδές του στις Καλές Τέχνες στην Ακαδημία Podolini-Volkmann της Βουδαπέστης.  Το 1928 γράφτηκε στην Ακαδημία Mühely, επίσης γνωστή ως Budapest Bauhaus.  Μετά την πρώτη ατομική έκθεσή του, το 1930, στην Kovaks Akos Gallery της Βουδαπέστης, ο Vasarely πήγε στο Παρίσι και για τα επόμενα δεκατρία έτη, αφιερώθηκε στις σπουδές γραφιστικής.  Το 1943 άρχισε να εργάζεται εκτενώς με το λάδι, δημιουργώντας αφηρημένα και αλληγορικά έργα σε καμβά.  Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του ’60 και του ’70 οι οπτικές εικόνες του έγιναν μέρος της λαϊκής κουλτούρας, έχοντας βαθιά επίδραση στην αρχιτεκτονική, την πληροφορική, τη μόδα και γενικά στον τρόπο που σήμερα αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα. Η σημαντική ανακάλυψη που προήλθε από τα «κινητικά» οπτικά πειράματά του και τα γραμμικά πρότυπα, μεταμόρφωσε την επίπεδη επιφάνεια σε έναν κόσμο ατελείωτων δυνατοτήτων, σηματοδοτώντας μια ολόκληρη εποχή στην ιστορία της τέχνης και προαναγγέλλοντας μια νέα παγκόσμια πραγματικότητα που διαμορφώθηκε μέσω του προγραμματισμού Η/Υ και του διαδικτύου. Ο Vasarely πέθανε στο Παρίσι το 1997, σε ηλικία ενενήντα ενός ετών.  Αν και απέκτησε μεγάλη φήμη, επέμεινε να καταστήσει την τέχνη του προσιτή στον καθένα. Το ρητό του ήταν «Τέχνη για Όλους».